Vrede graag!
Voor een opdracht van school ging ik destijds, in de jaren 70, met mijn groep naar een rechtszitting. De gedaagde was een notaris die fraude had gepleegd. Hij was door trieste omstandigheden verslaafd geraakt aan het gokken, dacht toen ‘even wat te kunnen lenen’ uit de kas en maakte zo veel schulden. Na de zitting moesten we alle kranten lezen die hierover berichtten. Ik besefte toen pas goed hoe groot de macht van media kan zijn. De Volkskrant bijvoorbeeld schreef een klein stukje met alleen de feitelijkheden. De Telegraaf kopte in vette chocoladeletters: Notaris gaat ten onder aan drank, gokken en vrouwen. De kop triggert, net zoals Bild dat doet, de inhoud blijkt dan echter vaak maar een deeltje te zijn van wat in de kop wordt gesuggereerd.
Hierna probeerde ik nieuws altijd van zoveel mogelijk kanten tot me te nemen. Dat lukte niet altijd want het kost best veel tijd. Maar sinds ik pensionado ben, heb ik er weer alle tijd voor. Ik lees over Palestina en over Israël. Ik lees stukken die diverse universiteiten erover schreven, van zowel de Palestijnse als de Joodse kant. Ik scroll door BlueSky, Twitter, Mastodon en Facebook. Ik kijk regelmatig naar documentaires. Ik lees over Poetin, Trump, Zelensky, Orban, de Oekraïne en Rusland. Als ik dan iets op social media plaats, krijg ik toch vaak reacties als: je moet je beter inlezen, je bent antisemiet, je bent Hamas aanhanger, enz.
Ik merk dat ik het steeds moeilijker en zwaarder ga vinden. Ik word verdrietig, boos, voel me machteloos en krijg de laatste tijd helaas ook steeds meer gevoelens die op haat lijken. Het is slecht voor mij en mijn hart. Na het zien van aanslagen op onschuldige burgers, kinderen die huilend tussen het puin van hun voormalige woonwijk zitten, ezeltjes die veel te volgeladen door de puinhopen strompelen … dan breekt mijn hart.
Als ik Trump hoor praten over het deporteren van mensen, het schoonvegen van de Gaza om er een vakantie-oord van te maken, het verbieden van transgenders en homo’s in het leger, de pers de toegang tot het Witte Huis ontzeggen omdat zij het over de Golf van Mexico hebben i.p.v. de Golf van America, roepen dat Zelensky een dictator is en een dag later weer zeggen dat hij zich dat niet kan herinneren, bevriend zijn met Poetin en zeggen dat niet Rusland maar de Oekraïne de agressor is. Ik ben dan vaak zo boos, dat ik hartkloppingen krijg. Of Poetin, hij valt een democratisch land in, bombardeert ziekenhuizen, deporteert kinderen en verbiedt zijn eigen burgers om te demonstreren. Zelfs op straat staan met een blanco papiertje is al reden om mensen op te sluiten. Navalny wordt in een strafkamp gezet en uiteindelijk vermoord, alleen omdat hij een politiek tegenstander was van Poetin.
Als ik dan op social media verhalen lees van mensen die allerlei feiten uit hun context halen of stukken weglaten, dan is dat voor mij de bekende druppel. Dat kan en wil ik er niet bij hebben. De wereld staat in de fik, het is nu een levensgevaarlijke situatie, zeker met de klapharken-regering die wij nu hebben. En als mensen het dan op Facebook hebben over Trump die toch niet zo slecht is als wij denken en misschien zelfs datgene is wat wij nodig hebben, dan ben ik verbijsterd. En vervolgens bang. Ik weet dat er vanuit Rusland pogingen worden ondernomen om verwarring en haat te zaaien. Vooral op twitter worden door zogeheten trollenlegers berichten geplaatst die bedoeld zijn om de boel lekker op te hitsen. Wilders is daar ook heel goed in, al kan ik niet bewijzen dat hij is ingehuurd door Poetin of zijn andere vriendje Orban.
In berichten op social media worden stukken geschiedenis vaak verdraaid of gewoon weggelaten. Bijvoorbeeld als het over Palestina gaat. Ga je daarover in discussie, dan ben je Hamas aanhanger of antisemiet. Of je wil of niet, je bent voor Israel of voor Palestina. Zeggen dat jet het erg vindt wat er gebeurt in de Gaza maakt je al ‘pro Plaestina’.
Ik laat me de laatste tijd teveel meeslepen dan goed voor me is. Discussies met mensen die een andere mening hebben, vind ik leuk maar mensen die racistische of fascistische denkbeelden hebben of die complotachtige theorien aanhangen, daar kan ik niet mee uit de voeten. Die ga ik vanaf nu ontvrienden. Ik richt liever mijn energie op het positieve in de wereld. Op liefde in plaats van haat. Op waarheid in plaats van desinformatie. Op discussie in plaats van ruzie. Op vrede in plaats van oorlogszucht.
Mijnverleden
Ik wilde graag weer eens naar mijn geboortegrond, mijn ‘roots’ in het zuiden des lands. Daarbij wil ik graag meer weten over het mijnwerkersverleden van mijn vader. Hij heeft 16 jaar onder de grond gewerkt maar daar weet ik helaas weinig van. Sinds kort is het mogelijk de personeelsgegevevens in te zien van de mijnwerkers, de koempels zoals ze werden genoemd. Natuurlijk alleen als het je familie is. Ik had een afspraak gemaakt in het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg te Maastricht. Ik heb er veel moeite voor moeten doen en er bijna een jaar op gewacht, maar donderdag 20 februari was het dan zover!
Mooi weer, een frietje bij de lekkerste frietkraam van het land, een terrasje en dan naar het Historisch Centrum. Zij beheren o.a. de personeelskaarten van de mijnwerkers. Ik kreeg een mapje mee met 3 personeelskaarten. Het waren inderdaad personeelskaarten. Niets meer en niets minder. Ik had er dan ook niet veel aan aan. Gelukkig hadden we wel mooi weer.
Miroslav Tichý (1926 – 2011)
Miroslav Tichy was een Tsjechisch kunstenaar, die bekend is door zijn opzettelijk “slechte” foto’s. Hij werd pas laat in zijn leven ontdekt. Hij leefde van een kleine uitkering, zonder veel contact met andere mensen, en leefde in een vuil en rommelig huis tussen zijn schilderijen, tekeningen en foto’s. Een van zijn bekendste uitspraken is: “om beroemd te worden, moet je iets slechter doen dan wie ook ter wereld.”
Zijn geliefde onderwerp waren de vrouwen, die hij meestal stiekem fotografeerde. Doordat zijn zelfgemaakte fototoestellen er zo onecht uitzagen, beseften zijn modellen vaak niet dat ze gefotografeerd werden. Soms poseerden ze voor hem in glamoureuze houdingen, in de overtuiging dat hij niet echt een camera had. Hij fotografeerde alledaagse taferelen, met wandelende, zittende, zonnende of badende vrouwen. Heel vaak zie je de afsluiting van het openbaar zwembad op de foto, alsof hij wil benadrukken dat hij uitgesloten is van de ongedwongen wereld waarin de vrouwen zich bevinden.
Zijn fototoestellen maakte hij uit afval en recyclagemateriaal – plankjes hout, blikjes, garenklosjes, touw, elastiek en asfalt. Zijn doka was ingericht met pannen, emmers en stukken tuinschutting. Hij maakte zijn eigen lenzen door stukken glas, oude brillenglazen en plexiglas te polijsten met een mengsel van sigarettenas en tandpasta. Door deze opzettelijke technische onvolkomenheden zijn al zijn foto’s wazig, bewogen, slecht afgedrukt, gekrast en onduidelijk. Daarna ondergingen de negatieven en afdrukken nog een hele reeks bewerkingen of beschadigingen, wat ze een grote poëtische uitstraling bezorgde: hij liet ze buiten in de regen liggen, gebruikte ze om een gammele tafel te stutten, kraste er in, maakte opzettelijk vingerafdrukken op de negatieven, maakte bewust fouten bij het afdrukken, gooide de negatieven en de afdrukken op de grond, liet ze door de ratten aanknagen, vroeg bezoekers om er op te trappen, en zo meer. “Een fout is wat de poëzie creëert”, was zijn leus.
Hij selecteerde zorgvuldig uit de vele tientallen foto’s die hij iedere dag opnieuw maakte die beelden die hem het meest raakten, knipte ze uit en kleefde ze op stukken karton of stak ze in eenvoudige kaders. Vaak tekende hij dan lijnen of omtrekken op de foto’s en tekende hij sierlijke of gewild onhandige kadertjes, lijnen en versieringen rond de gekozen foto’s. Soms verknipte hij zijn afdrukken om een betere kadrering te bereiken, want uit zijn composities blijkt duidelijk de invloed van zijn degelijke kunstopleiding.
Nadat hij het negatief had afgedrukt, gooide hij het weg – hij maakte nooit meer dan één afdruk. Zijn werk is nooit gedateerd of genummerd. Behalve de chemicaliën voor het ontwikkelproces, de filmrolletjes en het fotopapier, gebruikte Tichý niets dat hij moest kopen.
De directeur van het Kunsthuis in Brno, Radek Horacek, beschrijft zijn werk als volgt: De foto’s van Tichý zijn allemaal zorgvuldige studies van de vrouwen van Kyjov tijdens hun alledaagse activiteiten. Maar de kijker wordt er zich gauw van bewust dat deze triviale daden – iemand die op een bankje zit, vrouwen die wachten op de bus, iemand die haar T-shirt uittrekt bij het zwembad – op de een of andere manier speciaal zijn. Tichý slaagt erin het banale een gevoel van uitzonderlijkheid te geven. Gewoon een deel van een vrouwenlichaam kan in zijn foto’s esoterisch lijken. Er zijn veel tijdschriften waar je meer naakt ziet dan bij Tichý, maar zijn foto’s zijn anders. Een stukje nylonkous tussen de knie en de rok, of een badpak zien er in zijn beelden ergens mysterieus uit.
Hij heeft in zijn leven enorme hoeveelheden werk vernietigd en weggegooid. Hij was een ongrijpbaar fenomeen, die in geen enkel hokje wilde passen.
In de ban van de ring
De wereld zoals die er nu uitziet, doet me steeds vaker denken aan het boek ‘In de ban van de ring’ van Tolkien.
Aanvankelijk is de wereld lief en mooi. Dan komt het kwade steeds meer in beeld. De hobbit Frodo moet de ring, symbool voor kwaad en macht, samen met anderen wegbrengen naar veiliger oorden. Er komt steeds meer narigheid op hun pad. Er wordt geprobeerd het kwaad te bestrijden, maar de wereld wordt steeds slechter en zwarter. Het loopt gelukkig goed af. De ring en daarmee het kwaad worden vernietigd en de Hobbits bouwen hun mooie land weer op.
Voor mijn gevoel is de wereld zo rond 2016 (kan een jaar eerder of later zijn geweest) steeds minder mooi gaan worden. Steeds meer oorlogen. Steeds meer op macht beluste idioten als Poetin, Orban, Erdogan, Netanyahu, Xi Jinping, Trump, Musk. Oorlogen, genocide, censuur, onderdrukking. Klimaat en milieu waar steeds minder in plaats van meer aandacht aan wordt besteed. Vuurwerkoverlast. Meer mensen met korte lontjes. Steeds meer agressie en haat. Steeds meer extreemrechtse mensen en partijen. Enz. enz.
Ik hoop dat het net zo goed gaat aflopen als in het boek, maar veel vertrouwen heb ik er helaas niet echt in.
Vuurwerk
‘De goeden mogen niet onder de slechten lijden’, onder dat mom willen BBB, PVV en NSC dat oudejaarsavond een gezellige avond wordt met oliebollen, champagne èn vuurwerk. De VVD twijfelt nog.
Het is echter zo, dat juist nu de goeden onder de kwaden lijden. Hulpverleners, de politie, burgemeesters en meer dan 65% van de Nederlandse bevolking zijn tegen vuurwerk. De ruime meerderheid, dat zouden dan dus de ‘slechten’ zijn. De ‘goeden’ mogen vrolijk vuurwerk blijven afsteken, terwijl de ‘slechten’ in grote getale met hun dieren vluchten naar vuurwerkvrije oorden. Nu, januari 2025, is bijna alles al volgeboekt. Alles om de ‘goeden’ van dienst te zijn.
Even op een rijtje:
Agenten en hulpverleners kunnen hun werk niet doen omdat ze worden bekogeld met vuurwerk. Bovendien kunnen ze van een afstand niet zien of het gaat om legaal of illegaal vuurwerk. Politie noemt het een oorlogsgebied.
Afsteken van vuurwerk met oud en nieuw is allang geen gezellig vermaak meer van 24.00 tot 2.00 uur. Het duurt in veel plaatsen 2 tot zelfs 3 maanden; een paar weken voor en een paar weken na de jaarwisseling.
Een groot aantal mensen loopt letsel op door vuurwerk. Bijna 1.200 slachtoffers werden behandeld door een arts. Ongeveer de helft van de slachtoffers was kind. Handen en vingers moesten worden geamputeerd, verschillende mensen raakten blind. Er vielen bij de laatste jaarwisseling twee doden, evenveel als het jaar daarvoor. Veel slachtoffers waren omstanders.
Veel dieren raken gewond of overlijden, of omdat er vuurwerk naar ze wordt gegooid of omdat ze in paniek raken en vluchten. Elk jaar raken duizenden dieren vermist. Veel huisdiereigenaren zijn soms maanden bezig met voorbereidingen om hun hond, kat of ander dier door de jaarwisseling heen te helpen. Kopen van kalmerende medicijnen, therapieën of het zoeken van een plek waar het vuurwerkvrij is. Ondanks alle maatregelen vluchten elk jaar talloze huisdieren in blinde paniek weg. Sommige worden nooit teruggevonden.
Veel dieren raken gewond of sterven aan een hartaanval. Vogels vluchten in paniek weg. Het kost ze veel energie, die ze nu juist nodig hebben voor het broeden.
Het milieu wordt belast met tonnen zware gifstoffen. Het RIVM constateerde al 2014 dat vuurwerk direct bijdraagt aan de hoeveelheid plastic in de natuur. Bovendien zorgt de fijnstof die door vuurwerk in de lucht komt voor een slechte luchtkwaliteit. Benauwdheid, hoesten, kortademigheid of zelfs een longaanval: honderdduizenden mensen met een longziekte beleven een benauwde jaarwisseling vanwege vuurwerk.
Er werd afgelopen jaarwisseling zo’n 118 miljoen euro de lucht ingeschoten, dat in een wereld waar veel mensen met minder dan een euro per dag moeten rondkomen.
Levensgevaarlijke situaties in woonwijken. Als er zolang zoveel vuurwerk wordt afgestoken, dan betekent dat ook, dat er ergens grote hoeveelheden vuurwerk worden opgeslagen. Hoogstwaarschijnlijk in woonwijken, in garages, kelders.
Het kost jaarlijks veel geld, denk aan de hulpverlening en medische zorg voor slachtoffers, schade door vernielingen aan publieke ruimtes en gebouwen.
Als je dit alles leest, dan vraag je je toch in alle ernst af waarom er nog vuurwerk mag worden afgestoken? De verhouding is compleet zoek tussen ‘gezellig oud en nieuw vieren’ en alle ellende die er tegenwoordig uit voortkomt. Het hoofd van de nationale politie vertelde geëmotioneerd over alle geweld waar de politie mee te maken had. De burgemeesters smeken: help ons!
De oplossing is heel simpel: een landelijk verbod op afsteken én verkopen van vuurwerk. Dat is voor iedereen duidelijk, uiteraard met flinke boetes voor overtreders. Het meest effectief is natuurlijk een Europees verbod. Wellicht de volgende stap …